همشهری- سیدمحمد فخار: سیل و خشکسالی دهه‌های اخیر همواره زندگی ایرانی‌ها را تهدید کرده است. این دو لبه تغییر اقلیم هر سال در بخش‌هایی از کشور بروز و ظهور بیشتر یافته‌اند و اثرات ناخواسته خود را بر ادامه زندگی در اقلیم کشور گذاشته‌اند.
در دهه اخیر ۲۷۹۲ سیل در کشور جاری شده و در مقابل، در کمتر از ۵ میلیون هکتار از حوضه‌های آبخیز اقدامات حفاظتی آبخیزداری انجام گرفته است. در چنین شرایطی اعداد امیدوارکننده اما ناکافی به گوش می‌رسد. سال گذشته اقدامات آبخیزداری در ۱.۲ میلیون هکتار انجام شد و امسال نیز این عدد با ۸۵درصد رشد قرار است در یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی و مراتع کشور اجرایی شود. مسعود منصور، رئیس سازمان جنگل‌ها در این‌باره می‌گوید: برای اجرای طرح‌های آبخیزداری در کشور که قرار است تا پایان سال در وسعت میلیون هکتاری اجرا شود، افزون بر ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان طرح مصوب آبخیزداری پیش‌بینی شده است. این طرح‌ها با توجه به شرایط کشت هر منطقه اجرایی می‌شود و درصورت تامین منابع، عملیاتی خواهد شد.
بهبود وضعیت منابع آبی
روند رو به رشد جاری‌شدن سیلاب در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که بیشتر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب‌های مخرب قرار دارند و ابعاد خسارات و تلفات جانی و مالی سیل متأسفانه افزایش یافته است.
معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها در این‌باره به همشهری می‌گوید: در دهه‌های اخیر برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، کاهش پوشش گیاهی و استفاده غیراصولی از اراضی دلیل محکمی بر موجبات برهم‌خوردن تعادل اکولوژیک بوده است که در نهایت منجر به افزایش پتانسیل سیل‌خیزی حوضه‌های آبخیز می‌شود. به‌گفته پرویز گرشاسبی، البته سیل و خشکسالی دوروی سکه تغییرات آب و هواست که یکی از طریق مازاد آب (سیل) و دیگری از طریق کمبود آب (خشکسالی) عمل می‌کند. برای مقابله با این رویه، کارشناسانه‌ترین راه، افزایش اقدامات آبخیزداری است.
گرشاسبی درباره این سؤال همشهری که برای کنترل این شرایط بحرانی چه رویکردی باید اتخاذ شود، می‌گوید: در یک طرح آبخیزداری سعی می‌شود با شناخت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های مختلف یک منطقه جغرافیایی محدود شده در قالب یک حوضه آبخیز، ضمن حل مشکلات مختلف اکولوژیکی، زیرساختی، انسانی و زیستی بیشترین بهره‌برداری انسانی در جهت رفاه حال آبخیزنشینان، در کنار تضمین توسعه پایدار آبخیز انجام شود. بدین‌ترتیب عملیات آبخیزداری و آبخوانداری از اقدامات زیربنایی در راستای مدیریت ریسک هم در حوزه خشکسالی و هم در حوزه سیل است. اجرای پروژه‌های آبخیزداری تنها راه برون‌رفت از بحران‌های سیل و خشکسالی است.
خسارت نجومی
هر ۳ روز یک سیل در ایران رخ می‌دهد و به گزارش وزارت نیرو، به‌طور متوسط ۲۵ میلیارد تومان خسارت برجا می‌گذارد. بدین‌ترتیب با برآورد وقوع ۲۷۹۲ سیل کوچک و بزرگ دهه ۹۰ که در کشور جاری شده، می‌توان چنین نتیجه گرفت که طی ۱۰ سال، ایران با ۷۰ هزار میلیارد تومان خسارت ناشی از سیل مواجه شده است. این درحالی است که طرح‌های آبخیزداری امسال با افزایش خیره‌کننده هزینه‌ها، به ۲۵۰۰ میلیارد تومان رسیده و قرار است ۵ درصد حوضه‌های مورد نیاز را پوشش دهد.
نظر شما